Көктегі көмек: Шығыс Қазақстанның әуе құтқарушылары
Шығыс Қазақстан – тауы мен өзені көп, жолы қиын аймақ. Қысы қытымыр, көктемде су тасқыны, жазда өрт – мұның бәрі бұл өңірде қалыпты құбылыс. Мұндай жағдайда көмек дер кезінде жетуі үшін тек көлік жолына сену мүмкін емес. Сондықтан бұл өңірде көп жылдан бері көктен көмек көрсететін арнайы тікұшақ бөлімі жұмыс істейді.
Бұл — жай ғана ұшқыштар емес. Бұл – құтқарушылар, дәрігерлер, барлаушылар, төтенше жағдайда ең алдымен әрекет ететін мамандар.
Олар қызмет ететін аумақ – Катонқарағайдың биік таулары, Зайсан даласы, Күршімнің мұзды аймағы, Марқакөл мен Алакөл көлдері – барлығы мыңдаған шақырым. Бұл мекеме – «ШҚО Авиациялық бөлімшесі» — кез келген қиын жағдайда жерден бұрын көктен жететін көмек.
Тікұшақпен құтқару – күнделікті жұмыс
2024 жылғы ақпанда Көкпекті ауданында боран жолдарды жауып, 100-ден астам адам көмекке зәру болғанда, дәл осы бөлімшенің Ми-8 тікұшағы дауылдан жасқанбай, адамдарды аман алып шықты. Осы ерлігі үшін үш құтқарушы мемлекеттік марапатқа ие болды.
Мұндай жағдайлар сирек емес. Тікұшақпен шалғай ауылдан науқас баланы немесе инсульт алған адамды жедел жеткізу – бұл бөлімшенің күнделікті жұмысы. Қажетті құралдармен жабдықталған тікұшақтар өмір мен өлім арасында арпалысып жатқан талай жанды құтқарып келеді. 2023 жылдан бері осындай рейстермен ондаған адамның өмірі сақталды.
Авиациялық бөлімше тек науқастарды емес, табиғи апаттарға да қарсы тұрады. Өрт, тасқын, қар көшкіні, өзен мен қар мониторингі – бәрі олардың міндеті. Жыл сайын 200-ге жуық рейс жасайды.
Мысалы, 2025 жылдың сәуірінде Зайсанда шыққан орман өртін тікұшақтағы су шашатын құрылғының көмегімен сөндіріп үлгерді. Егер әуе күші болмағанда, өрт ондаған шақырымға жайылып, орман мен мал жайылымын жалмауы мүмкін еді.
Бұл бөлімше – елімізде 90-жылдардағы қиындықтан аман шыққан санаулы әуе қызметінің бірі. Әлі күнге дейін ангарлары, жабдықтары, тікұшақтары сақталған. Тәжірибелі мамандар өз білгенін жас кадрларға үйретіп келеді.
Бүгінде бөлімше жаңа бағытқа бет алды. Зайсан мен Катонқарағайда жаңа әуежайлар салынып жатыр. Ал бұл болашақта жаңа мамандар – техниктер, механиктер, диспетчерлер дайындайтын орталыққа айналуы мүмкін.
Олар жарнама үшін емес, міндет үшін ұшады. Қалың боранда, түн ішінде, белгісіз бағытта көмекке аттанады. Басты мақсат – біреудің өмірін сақтау. Сондықтан аспанда тікұшақ көрсеңіз, біліңіз: ол көмек қажет жерге бара жатыр.
Шығыс Қазақстан тұрғындары жерден емес, көктен жететін құтқарушыларымыз бар деп мақтана айтады. Себебі олар – үнсіз жасалған ерліктің иелері.